Elk jaar heb ik zo tegen het einde van de zomervakantie een nachtmerrie, en die gaat altijd over mijn werk. Over school dus. Verder droom ik haast nooit ergens naar over, maar zo vlak voor ik weer moet beginnen is het toch telkens weer raak. Waar droom ik dan over. Wanorde in de klas, bijvoorbeeld, of – helemaal traumatiserend – ruzie met het management over wel of niet door te voeren ict-vernieuwingen. Een beetje management is behept met een redelijke achterstand bij informatica en alles wat daarmee samen hangt, hoewel er hier en daar wel uitzonderingen zijn, als we het laatste onderzoek van Kennisnet mogen geloven.
Zou het management zelf bijvoorbeeld ook wel eens nachtmerries hebben over bijvoorbeeld geen macht over de ondergeschikten, vraag ik mij af. Totaal oproer tijdens de lerarenvergadering, gesmijt met stoelen en mogelijk zelfs propjes en zo. Zo’n beetje de taferelen die je wel eens in het zuid-Koreaanse parlement ziet, waarbij brillen en tassen hoog door de lucht vliegen, en waarbij benen ondersteboven bovenuiteengereten bureau’s bungelen. Wie weet maak ik dat gedurende de rest van mijn loopbaan, die als ik de heren bankbobo’s mag geloven tot mijn achtenzestigste door zal gaan, nog eens mee.
Wordt zo’n manager midden in de nacht badend in het zweet wakker, roepend: “Mensen, luister dan toch! Met deze onderwijsvernieuwingen kunnen we ons beter in de markt positioneren!” Na sussende woorden van de echtgenote kan hij dan weer met een verzaligde glimlach op de lippen gaan slapen. Het was maar een nare droom. Hij heeft ze nog in de hand.
Zulke ingewikkelde materie, daar nachtmerriet de gewone doorsnee-docent niet over. Bij hem of haar gaat het bijan altijd over geen orde kunnen houden in de klas, de grootste angst van elke docent, en ook de meest ervaren rotten lijden daar een enkele keer dus ’s nachts wel eens aan. Elke docent wordt in de praktijk wel een keer voor de leeuwen gegooid, en moet het dan alleen zien te rooien. Caesar tegen de Hunnen, De Bree tegen de Hel. Monsters tegenover je, die samenscholen, samenzweren, die ondanks je schril geroep door blijven monkelen en je met grijnzende gezichten proberen te slachten . Tot je je beheersing verliest en begint te schreeuwen, of er eentje schuimbekkend bij z’n lurven probeert te grijpen. Dan is het doel bereikt, wat is leuker dan de docent die tenslotte dan toch nog helemaal uit zijn dak gaat van onmacht en wanhoop? Gelukkig, het is maar een droom, hoewel een enkele collega, die het gewoon niet in z’n vingers heeft, elke dag z’n nachtmerrie uit ziet komen, totdat hij of zij een andere baan heeft gevonden of in een inrichting is beland.
Veel nieuwe collega’s dus, die dit jaar voor het eerst voor de leeuwen gaan. Heel eng allemaal, het wordt soms bloed zweet en tranen, tegen al je goedbedoelde principes in. Alles wat je geleerd hebt op de opleiding blijkt ineens heel anders uit te pakken. Wanhoop niet, het hoort er allemaal bij. Het kan een week duren, het kan een paar jaar duren, daarna heb je het te pakken en speel je met zo’n klas alsof het een instrument is. Druk je hier, dan gebeurt er dit, blaas je daar, dan gebeurt er dat. Het is net muziekles. Na veel repeteren produceer je dan toch een prachtig nummer, waarbij ritme en klank volledig op elkaar afgestemd zijn, en waarmee je een flinke schare volgelingen aan je kunt binden. Soms knapt er wel een snaar, of klinken er wat valse noten. Als ervaren musicus raak je daardoor niet meer van slag. Fortissimo!